Elton Mayo ve Fritz Roethlisberger tarafından 1920’lerde yapılan Hawthorne Çalışmaları, insan davranışını anlamaya yönelik önemli bir deneydir. Bu çalışmaların bir parçası olan Milgram Deneyi, insanların otoriteye boyun eğme düzeylerini incelemek için tasarlanmıştır.
Deney, 1961 yılında Yale Üniversitesi’nde Stanley Milgram tarafından yürütülmüştür. Denekler, “öğretmen” olarak adlandırılan kişilerdi ve yanlarında “öğrenci” olarak adlandırılan bir kişi vardı. Öğrenci, bir sandalyeye bağlanmış ve elektrik şoku almaya hazır bir cihaz kullanılarak simüle edilmişti. Öğretmenlerin görevi, öğrencilere bir liste vererek öğrenmelerini ve yanlış cevap verdiğinde onları şoklamalarını sağlamaktı.
Deneyin ilerleyen aşamalarında, öğretmenlerin öğrencileri yüksek voltajlarda şokladığı görüldü. Bu durum, öğretmenlerin otorite figürlerine itaat etme düzeylerinin oldukça yüksek olduğunu gösterdi. Deneklerin çoğu, otorite figürlerinin direktiflerine uymakta tereddüt etmediler ve öğrencileri yüksek voltajlarda şoklamaya devam ettiler.
Bu deney, insan davranışı üzerindeki otorite ve itaat konusunda önemli bir çalışma olarak kabul edilmektedir. Deney sonuçları, insanların otorite figürlerine karşı olan bağımlılıklarını ve onların direktiflerine uymakta ne kadar istekli olduklarını göstermiştir. Bununla birlikte, deney günümüzde etik açıdan tartışmalı bir konu olarak da ele alınmaktadır, çünkü öğretmenlerin deney boyunca maruz kaldıkları stres ve rahatsızlık seviyeleri yüksek olduğu için, deneyin insanlar üzerinde potansiyel olarak zararlı sonuçları olabileceği düşünülmektedir.
Milgram, bu deneyden yola çıkarak iki sonuca varmış, iki teori geliştirmiştir:
Törecilik Teorisi: Bir birey ve ait olduğu grupla ilgili bir teoridir. Eğer ki birey, karar alma konusunda uzman ve kabiliyetli değilse, karar vermeyi gruba ve hiyerarşik düzene bırakacaktır. Grup, bireyin davranışsal modeli olacaktır.
Aracılı Durum Teorisi: Boyun eğmenin ana unsuru, bireyin başkasının dileklerini yerine getirmesinden ötürü, kendini yaptığı davranışlardan sorumlu görmemesidir. Eğer ki biri bu görüşü benimseyecek olursa, boyunduruğun tüm gereklilikleri yerine getirilmiş olur. Milgram deneyinin birçok benzeri farklı zamanlarda yapılmış ve benzer sonuçlar elde edilmiştir. Umarız bir daha, bir başkasının emirlerine boyun eğerken, yaptığınız davranışların sonuçlarının nerelere gidebileceğini tekrar düşünürsünüz.
0 yorum